İbâdetin fayda ve hikmetleri nelerdir?
Eskişehir’den okuyucumuz: “İbâdet fayda ve hikmetleri nelerdir? Dünya saadetine de faydası var mıdır?”
İbâdet kul ile Allah arasında pek yüksek bir bağ, çok şerefli bir nisbet ve pek yüce bir râbıtadır. Bununla berâber, her bir ibâdette sayısız faydaların bulunduğu da muhakkaktır. Çünkü ibâdetler, doğrudan Allah’ın emriyle sâbit olmuşlardır. Allah’ın emri ise her zaman bir ulvî irâdeyi göstermekte, sayısız yüksek faydaları ve hikmetleri netice vermektedir.
Üstad Bedîüzzaman’a göre ibâdetler, dünyâ saadetinin görünmeyen güçleri ve gizli kuvvetleridirler. Mutlu ve huzurlu bir dünya hayatı için ibâdetlerin sayısız getirileri ve sınırsız faydaları vardır. Şöyle ki, ibâdetler, fikirleri Cenâb-ı Hakk’a çevirir. Kulun Allah’a olan teveccühü, emirlerine boyun eğmeyi gerektirir. Allah’ın emirlerine boyun eğmek ise, kulu mükemmel bir biçimde intizam altına alır. Kul hareketlerinde intizam altına girmekle ve kâinâtın umûmî nizâmına tâbi olmakla hikmetin sırrını anlar. Hikmet ki, kâinât sayfalarında parlayan sanat nakışlarıyla kendini göstermektedir. İşte hikmetin sırrını anlayan insan, işinde ve çalışmalarında başarılı olur. Başarılı olan insan ise, her zaman ve her yerde mutlu ve huzurlu olur.
İnsan cismen küçük, zaîf ve âciz olmakla beraber; pek yüksek bir ruhu taşıyor, pek büyük bir istidada mâliktir, hasredilmeyecek derecede meyilleri vardır, sınırsız emellere sahiptir, hesapsız fikirleri vardır, hadsiz şeheviye ve gadabiye gibi kuvvetleri vardır ve öyle acaib bir yaratılışı vardır ki, yaratılmış bütün türlere ve âlemlere fihriste hükmündedir.
İşte böyle bir insanın o yüksek ruhuna genişlik veren, ibadettir; istidadlarını inkişaf ettiren, ibadettir; meyillerini temyiz ve tenzih ettiren, ibadettir; emellerini tahakkuk ettiren ibadettir; fikirlerini nizam ve intizam altına alan, ibadettir; şeheviye ve gazabiye kuvvelerini had altına alan, ibadettir; görünen ve görünmeyen uzuvlarını ve duygularını kirleten tabiat paslarını izale eden, ibadettir; insanı mukadder olan kemalâtına yetiştiren, ibadettir; kul ile Yaratıcı arasında en yüksek ve en latif olan nisbet, ancak ibadettir. Evet insanlığın kemâl ve olgunluğunun en yükseği, şu nisbet ve münasebettir. (1)
İbâdet bizi doğrudan Allah’a bağladığından, her belâ ve musîbet ânında sığınacak sonsuz kudreti tanımamızı kolaylaştırır. İbâdetle, bizi sevinçli ve mutlu kılan her nimet için şükredeceğimiz tek mercîin Yüce Allah olduğunu kavrar ve şükrederiz. İbâdet bütün canlılara, varlıklara ve insanlara bakışımızı müspet yönde değiştirir. Her şeyi kendimize düşman değil, kardeş hissederiz. Ne hiçbir şeyi olduğundan büyütürüz. Ne de kendimizi her hangi bir şeyden üstün tutarız. İbâdet hayatımızda plân ve programı hâkim kılar. Plânlı bir hayat ise işlerimizi düzene koyar. İbâdet geçim genişliğine, bolluğa, berekete ve duâlarımızın kabûlüne vesîle olur. Zor günlerimizde Allah’ın yardım ve inâyetini kolaylaştırır. İbâdetler, bizi kötülüklerden alı koyarlar. Kötülüklerden uzak kalanlar herkesçe sevilirler, işlerinde muvaffak olurlar ve hayatlarında huzur bulurlar.
İbâdetlerin sosyal yönü de vardır ve girdikleri toplumu top yekûn ihyâ ederler. İnsan ibâdet sâikasıyla bütün Müslüman’lara karşı bir münâsebet kazanır, kuvvetli bir irtibat ve bağlılık elde eder, herkesi kendisine kardeş bilir. Bu irtibat ise kuvvetli bir uhuvvete ve hakîkî bir muhabbete kapı açar. Toplum hayatının terâkkîsi ve kemâli için en birinci basamaklar ise uhuvvet ile muhabbettir. (2)
Allah’ın emirlerine uyması ve yasaklarından kaçması sayesinde bir kul, toplum hayatında çok mertebelere yükselir. Öyle işler başarır ki, bir fert iken, umûmî faydaları temin ettiği ölçüde tek başına bir millet hükmüne geçer. Ve büyük bir himmetle topluma hizmet eder. Topluma böyle hizmet edenler çoğaldıkça, toplum top yekûn huzur ve refah seviyesine yükselir. (3)
İbâdetler âhiret saadetinin de temel taşlarıdırlar ve ana direkleridirler. Her bir ibâdetin, âhirete dönük sayısız faydaları ve hikmetleri vardır. Ezcümle: İbâdetler, âhiretteki her sıkıntıda yüz akımız olurlar ve Allah’ın yardımına, mağfiretine, rahmetine ve rızâsına nâil olmamıza vesîle olurlar, günahlarımızın bağışlanmasını ve Peygamber Efendimizin (asm) şefaatine nâil olmamızı kolaylaştırırlar. İbâdetler, Cehennem azâbından korunmamızı ve kurtulmamızı netice verirler; sırat köprüsünü geçmemizi, Cennetin sahillerine ve Allah’ın cemâline ulaşmamızı müyesser kılarlar. İbâdetler, Allah’ın sonsuz lütuf, ihsân ve ikrâmlarına sayısız kapılar açarlar ve âhirette ebedî mutluluğa ve ölümsüz saadete ulaşmamıza vesîle olurlar.
Dipnot:
1-İşârâtü’l-İ’câz, s. 142;
2-İşârâtü’l-İ’câz, s. 142;
3-İşârâtü’l-İ’câz, s. 141;
4-Hz. Muhammed’in (asm) Vârisleri, s. 36.