Eyüp Bey: “Âdâb-ı muâşeret nedir? Ne değildir?”
Hazret-i Muâz (ra) anlatıyor: “Allah Resûlü (sav) bana şöyle tavsiyede bulundu: ‘Ya Muâz! Allah’tan kork! Doğru sözlü ol! Verdiğin sözde dur! Emânete riâyet et! Hıyânet etme! Komşu hakkını koru! Öksüze merhamet et! Tatlı sözlü ol! Herkese selâm ver! Amelini güzel yap! Emelini kısa tut! Uzun kuruntulardan vazgeç! Îmanını koru! Kur’ân’ı anla! Âhireti sev! Hesabı düşün! Herkese şefkat kanatlarını ger! İlim ve hikmet sahiplerine kötü söz söyleme! Doğruyu yalanlama! Günahkâra itaat etme! Âdil devlet başkanına isyan etme! Yeryüzünde bozgunculuk çıkarma! Nerede olursan ol; takvâ üzere ol ve Allah’tan kork! Her günahın akabinde tevbe et! Gizli günah işledinse gizli; açık günah işledinse açık tevbe et!”2
Sa’d b. Hişam (ra) anlatıyor: Bir gün Hazret-i Âişe’nin (ra) huzuruna girdim ve Resûl-i Ekrem’in (asm) ahlâkından sordum. Bana:
“Kur’ân okumuyor musun?” dedi.
“Evet; okuyorum!” dedim.
“Resûlullah’ın (asm) ahlâkı Kur’an’dan ibarettir!” dedi.3
Kur’ân-ı Mu’ciz’ül-Beyan, Resûl-i Ekrem’in (asm) büyük bir ahlâk üzere olduğunu4; ümmetine düşkün ve merhametli bulunduğunu5; Allah’a ve âhiret gününe kavuşmayı umanlar ve Allah’ı çok zikredenler için Resûlullah’ın (sav) en güzel bir örnek teşkil ettiğini6; Allah’ı sevenin, bu sevgisini ancak Resûlullah’a (sav) ittibâ ile gösterebileceğini7 beyan eder ve mü’minleri Allah’a ve Allah’ın Resûlüne (sav) itaat etmeye çağırır.
Abdullah b. Mes’ud’un rivayet ettiği bir hadîs-i şerife göre ise; Kur’ân Allah’ın edep sofrasıdır; mü’minler güçlerinin yettiğince Allah’ın edep sofrasından bilgi ve hikmet toplamalıdır.
Bu durumda bir Müslümanın, davranışlarını Allah’ın razı olabileceği ölçülere göre tanzim etmesi, yani gücünün yettiğince Sünnet-i Seniyyeyi yaşaması en öncelikli görevleri arasındadır. Sünnet-i Seniyye dediğimiz davranış örnekleri, bir Müslüman için âdâb-ı muâşeretten başka bir şey değildir. Ya da bir Müslümanın âdâb-ı muâşereti, Sünnet-i Seniyyeden başka bir şey değildir.
Bu durumda Müslümanın âdetini ibadete çevirmesinin yolu, Sünnet-i Seniyyeye ittibadan geçmektedir.8
Dipnotlar:
1- Keşfü’l-Hafâ, 1: 70;
2- Beyhakî, Şuâb’ul-Îman;
3- Müslim, Salâtü’l-Misâfirîn, 139
4- Kalem Sûresi, Âyet: 4;
5- Tevbe Sûresi, Âyet:128;
6- Ahzâb Sûresi, Âyet: 21;
7- Âl-i İmran Sûresi, Âyet:31;
8- Bedîüzzaman, Lem’alar, s. 58
Benzer konuda makaleler:
- Adab ve ahlâk
- Âdeti adap yapan sır
- Âdeti adap yapan sır
- Peygamberlerin akrabalıkları ne demektir?
- Yatakta Âyete´l-Kürsî okunur mu?
- Sünnet sevabından istifade etmek
- Su içmekte sünnet
- Salatü selam ifadesi
- Oruç borçları
- Ölümü yutan Sünnet-i Seniyye
- Tevbe-i Nasuh üzerine
- Sünnete niyetle talip olmak
- Suyumuzdaki ağız tadı
- Bir Kur´ân kavramı ; Tevbe-i nasûh
- Oruçlu iken istifra