Cemaatle namazda kıraat

Namaz

Fuat Bey: “İmam arkasında okumanın veya okumamanın hükmü ve hikmetleri nelerdir? İmam arkasında okumak caiz mi?”

İMAMA TABİ OLANIN KIRAATİ

Gündüz namazları öğle ve ikindi namazlarıdır. Öğle ve ikindi namazlarında imam kıraati gizli yapıyor. Cemaat de imama uyduğu için, kıraat yapmıyor, yani Fatiha Sûresini okumuyor; imamın kıraatine tâbi oluyor.

Akşam, yatsı ve sabah namazlarında ise imam kıraati açıktan yapıyor. Yani Fatiha Sûresini ve zamm-ı sûreyi açıktan okuyor. Cemaat imama uyduğu için yine kıraat yapmıyor ve imamın kıraatini dinliyor.

Hanefî mezhebine göre her iki durum da vaciptir.

BU VACİBİN HİKMETİNE GELİNCE…

İnsan sosyal bir varlıktır. Reis seçer; işini reisin umumî organizesine bırakır. Birisini reis seçti mi, ona tabi olur. Reisin sözleri kendi sözleri gibidir. Reis kendisine tâbi olan insanları temsil eder. Temsil yeteneğini yitirdiğinde ise, toplum ehil olan bir başkasını reis olarak tayin eder.

Cemaatle namaz kılan kişiler bir sosyal gruptur, bir topluluktur. Birlikte Allah’ın huzurunda, bir ibadet içindedirler. İmamı reis seçmişlerdir. Farz okumalarda ve farz olan davranışlarda imama uymaları bundandır. Başlangıç tekbiri, kıyam, kıyamda kıraat, rükû, secde ve oturuş gibi farz olan temel davranışlarda imama uyarlar. İmam tekbir almadan tekbir almazlar, imam kıraat yaparken kıraat yapmazlar, imam rükû yapmadan rükû, imam secde yapmadan secde yapmazlar…

OKU:   Namazlarda sesli kıraat hakkında

Farzlarda imam öncüdür ve farz davranışlarda cemaati toplu hareket etmeye çağırır. Cemaat de topluca imama uyar ve söz konusu farzı birlikte yaparlar. Fakat bu esnada bu davranışın içindeki zikirleri herkes kendisi yapar.

Meselâ rükûa topluca varırlar, fakat rükû içinde herkes kendi zikrini Allah’a arz eder.

Secdeye topluca varırlar; secdenin içindeki zikirleri herkes kendisi yapar. Tahiyyât oturuşuna topluca varırlar. Herkes tahiyyat ve salâvatları kendisi okur. Yani temel farz davranışları birlikte yaparlar, fakat bu farzların içlerini dolduran sünnet veya vacip zikirleri ve duâları imamla birlikte cemaat fertleri de okurlar.

Namazda kıraat farzdır. Çünkü Cenâb-ı Hak, “Kur’ân’dan kolay geleni okuyun.”1 buyurmaktadır. Kıraati Fatiha ve zamm-ı sûre olarak okumak ise vaciptir. Cemaatle namaz kılan grup, bu farziyet için, imama yetki vermişlerdir. İmam cemaat adına okur. Nitekim Peygamber Efendimiz (asm) “İmamı olan kişi için, imamının kıraati kendisinin de kıraatidir.”2 buyurmuştur.

Bu sebeple Hazret-i Ali (ra), Abdullah ibni Abbas (ra), Abdullah ibni Mes’ûd (ra), Abdullah ibni Ömer (ra) gibi fakih sahabeler başta olmak üzere Hanefî, Hanbelî ve Mâlikî mezheplerinde imam Fatiha Sûresini ve zamm-ı sûreyi açıktan okurken cemaatin okuması mekruhtur.

Fakat öğle ve ikindi namazlarında imam bu sûreleri gizli okurken, dilerse cemaat fertleri de gizliden okuyabilir. İmam gizli okuma yaparken cemaatin de gizlice okuması Hanbeli Mezhebine göre müstehap, Mâlikî Mezhebine göre mendup, Hanefîlerden İmam-ı Muhammed’e göre ise caizdir.

OKU:   Cuma namazının sıhhat şartları

İBADETİN AYRINTISI DA İBADETTİR

Bu görüşleri namaz mükelleflerinin hakları bulunan tercih zenginliğini göstermek için zikrettik.

Güzel dinimizde zorluk ve şiddet yoktur.

Dileyen ve Allah’a bire bir derdini arz etmeye ihtiyaç hisseden herkes, sessiz kıraatle kılınan öğle ve ikindi namazlarında imamın arkasında kendileri de kıraat yapabilirler. Bu kıraati mendup veya müstehap olarak yaptıklarını söyleyebiliriz şüphesiz.

Çünkü ibadettir.

Çünkü bu esnada kişide Allah’a yakın olma ve bağışlanma ümidi vardır. Ve bu ümitle kıraat yapmaktadır. Burada kıraat yapmayan ise, yukarıdaki hadis çerçevesinde ibadetini sahih biçimde yapmıştır.

Dipnotlar:
1- Müzemmil Sûresi: 20.
2- İbni Mâce, İkâmet, 13.

Benzer konuda makaleler:

image_pdfimage_print

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir